2018 – Zapomniana sztuka – sztuka pamiętania
W dniach 25-28 maja 2018 roku, w Zakopanem odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa Zapomniana sztuka – sztuka pamiętania, zorganizowana przez Zakład Estetyki, Wydziału Filozofii i Socjologii, Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie.
Tegoroczna edycja była szóstym z kolei zakopiańskim spotkaniem naukowym – organizowanym przez Zakład prof. Teresy Pękali – poświęconym problemom estetyki, filozofii i sztuki i kulturze nowoczesnej. W wydarzeniu wzięli udział naukowcy z szesnastu ośrodków akademickich, artyści oraz przedstawiciele instytucji kultury. Podczas czterodniowych obrad przedstawiono łącznie trzydzieści dziewięć referatów i prezentacji, ze znaczącym udziałem kadry profesorskiej z UW, UAM, UG, KUL, ASP, jak również młodych badaczy. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej reprezentowali: prof. dr hab. Teresa Pękala – kierownik naukowy konferencji, dr hab. Andrzej Ostrowski, dr Rafał Czekaj – sekretarz konferencji, dr Marcin Krawczyk oraz doktoranci: mgr Tomasz Kłusek, mgr Liliana Kozak, mgr Monika Krzykała, mgr Krzysztof Trojnar i mgr Marta Tużnik.
Tematy wygłoszonych referatów i żywe dyskusje ogniskowały się wokół estetycznych i filozoficznych kontekstów problematyki pamięci, artystycznych narracji przeszłości, poetyk pamięci, modi pamięci i sztuki pamiętania oraz innych zagadnień powiązanych z dyskursem pamięci w sztuce, a także w jej kulturowym i społecznym otoczeniu.
Konferencję otworzyła prof. Teresa Pękala referatem Estetyczne doświadczenie przeszłości będącym wprowadzeniem oraz nakreśleniem tematyki rozpoczynających się obrad. W pierwszej części konferencji, zaprezentowane referaty i prezentacje multimedialne skupiały się wokół zagadnienia czasu i przeszłości w kontekście filozoficznych i estetycznych rozważań.
Drugi dzień konferencji rozpoczął się na Małej Scenie Teatru Witkacego w Zakopanem, gdzie oprócz prezentacji referatów i multimedialnych prelekcji dr hab. Anna Chęćka, prof. UG uświetniła obrady krótkim recitalem fortepianowym, będącym częścią wystąpienia Mnemosyne, muzyka i mózg. Humanistyka i neurobiologia na tropach pamięci i zapomnienia zaprezentowanym wspólnie z dr. hab. Piotrem Zielińskim (AWFiS).
Wydarzeniem kończącym drugi dzień konferencji był wieczorny spektakl w Teatrze im. S.I. Witkiewicza Raz – Dwa – Raz w reżyserii Andrzeja Dziuka, na podstawie sztuki Fernando Arrabala Cmentarzysko samochodów. Po spektaklu odbyło się spotkanie z aktorami i zaproszonymi gośćmi poświęcone promocji książki Dyskursy sztuki. Dyskursy o sztuce, pod redakcją Teresy Pękali (Wydawnictwo UMCS, Lublin 2018). Dyskusja poświęcona publikacji oraz tematyce konferencji moderowana była przez Andrzeja Dziuka – Dyrektora Teatru Witkacego – i prof. Teresę Pękalę.
W kolejnym dniu konferencji poruszone zostały zagadnienia dotyczące problemów z zachowaniem ulotnych form sztuki jakimi są działania teatralne i performanse. Omówione zostały praktyczne działania dotyczące ochrony przed zapomnieniem dzieł znajdujących się w muzeach i przestrzeniach wystawowych. Prelegenci zastanawiali się także nad pozytywnymi aspektami sztuki zapominania i roli jaką ona odgrywa w kontekście rozwoju sztuki. W dyskusji nie zabrakło głosu praktyków- muzealników, w tym gościa honorowego konferencji, Pani Dyrektor Muzeum Tatrzańskiego Anny Wende –Surmiak.
Wieczorna sesja zakończona została prezentacją artystyczną prof. dr. hab. Włodzimierza Szymańskiego (ASP w Warszawie) Doświadczenie naczynia pamięci. Jej wątkiem wiodącym było przedstawienie artystycznych dokonań oraz zaprezentowanie aktualnych projektów skupionych wokół „światła” będącego dla prof. Szymańskiego podstawowym środkiem wyrazu artystycznego.
Ostatni dzień konferencji zamykały referaty dotyczące teoretycznej i praktycznej refleksji nad pojęciem przemijania i pamięci.
Na zakończenie obrad Pani Profesor Teresa Pękala dokonała podsumowania konferencji oraz podziękowała uczestnikom i współpracującym z Zakładem Estetyki artystom oraz zgromadzonym gościom za udział w naukowym spotkaniu. Interdyscyplinarny charakter konferencji, rozpiętość tematyczna i zróżnicowanie perspektyw interpretacyjnych, pozwoliły na wieloaspektowe zbadanie kontekstów problematyki pamięci. W czasach sporów o historię i formy upamiętniania przeszłości tego typu międzyśrodowiskowe debaty, oparte na solidnej wiedzy naukowej, poza ich walorem badawczym, pełnić mogą rolę edukacyjną, w uniwersyteckim rozumieniu wspólnoty w różnorodności.
