2017 – Dyskursy sztuki. Dyskursy o sztuce
W dniach 1-4 czerwca 2017 r., odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa Dyskursy sztuki. Dyskursy o sztuce zorganizowana przez Zakład Estetyki Instytutu Filozofii Wydziału Filozofii i Socjologii UMCS w Lublinie. Konferencja została zorganizowana w Zakopanem przy współpracy z Teatrem im. Stanisława Ignacego Witkiewicza. Była to już piąta konferencja w rozpoczętym przez prof. Teresę Pękalę w 2009 roku cyklu poświęconym filozoficznym i estetycznym kontekstom sztuki.
Tematem tegorocznej konferencji były dyskursy o sztuce, próba odpowiedzi na pytania o źródło, kontekst i determinanty naszego rozumienia sztuki; co i jak kształtuje horyzont, w którym pewne działania i przedmioty rozpoznawane są jako praktyka artystyczna.
Naukowcy i artyści z siedemnastu ośrodków akademickich oraz przedstawiciele instytucji kultury w czasie obrad zastanawiali się nad tym czy istnieje i jak silny jest obecnie związek pomiędzy dyskursem filozoficznym a estetycznym i artystycznym? Jakie linie graniczne zakreśla pole sztuki i jakie ma to znaczenie dla samego jej przedmiotu? Czy to jedynie dziejowe i teraźniejsze zróżnicowanie działań i przedmiotów artystycznych sprawia, że możemy widzieć w nich sztukę i postutopijną i zaangażowaną?
Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej reprezentowali: prof. Teresa Pękala – kierownik naukowy konferencji, dr hab. Andrzej Ostrowski, dr Rafał Czekaj – sekretarz konferencji, dr Marcin Krawczyk oraz doktoranci; mgr Joanna Jawiczuk mgr Tomasz Kłusek, mgr Liliana Kozak, mgr Monika Krzykała, mgr Krzysztof Trojnar oraz mgr Marta Tużnik.
Czterodniowe obrady konferencyjne zostały podzielone na jedenaście paneli tematycznych, w czasie których wygłoszono trzydzieści dziewięć referatów i prezentacji. Konferencję otworzyła prof. Teresa Pękala wprowadzając w tematykę konferencji referatem: Dyskurs o dyskursie. W drugim dniu konferencji prelegenci i słuchacze przenieśli się na Małą Scenę Teatru Witkacego w Zakopanem, gdzie oprócz prezentacji referatów i multimedialnych prelekcji dr hab. Anna Chęćka, prof. UG uświetniła obrady krótkim recitalem fortepianowym, będącym częścią wystąpienia Zmysł dotyku w wykonawstwie muzycznym i chirurgii: pomiędzy intencjonalnością a intuicją. Drugi dzień obrad zakończył występ artystyczny prof. Włodzimierza Szymańskiego (ASP w Warszawie), który specjalnie na potrzeby konferencji wykonał performance multimedialny i prezentację Dyskurs z dyskursem światła.
W trzecim dniu wygłoszono jedenaście referatów, odbyło się także spotkanie promocyjne poświęcone książce Przestrzenie autonomii – sztuka, filozofia, kultura (red. Teresa Pękala), wydanej nakładem Wydawnictwa UMCS, której tekst był inspirowany zeszłoroczną zakopiańską konferencją pod tym samym tytułem. Prezentacja publikacji została zorganizowana po przedstawieniu Dlaczego dziecko gotuje się w mamałydze w reżyserii Justyny Kowalskiej. W spotkaniu autorskim – moderowanym przez Dyrektora Teatru Andrzeja Dziuka oraz redaktor tomu prof. dr hab. Teresę Pękalę – udział wzięli: autorzy artykułów, aktorzy teatru, reżyserka spektaklu oraz publiczność zgromadzona na przedstawieniu. Książka Przestrzenie autonomii jest zbiorową monografią, poświęconą próbie odpowiedzi na pytanie, co współcześnie pozostało z historycznego pojęcia autonomii sztuki oraz na czym miałaby polegać nowa formuła autonomii. Publikacja spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem ze strony zgromadzonych gości i żywym zainteresowaniem.
W ostatnim dniu konferencji wygłoszono sześć referatów, podejmując temat konferencji w ujęciu praktycznym – w odniesieniu do sztuki miasta, street artu i dizajnu – a także przedstawiając niezwykle inspirujące teoretyczne analizy filozoficzne.
Konferencję zakończyło podsumowanie Pani Profesor Teresy Pękali, w którym podziękowała wszystkim uczestnikom za udział w naukowym spotkaniu, zapowiadając jednocześnie wydanie kolejnej monografii, której inspiracją będą wygłoszone podczas tegorocznej konferencji referaty.
I choć artystyczna twórczość i artystyczny artefakt nadal stanowią tajemnicę dla logicznych definicji, dzięki pracy podjętej podczas burzliwych intelektualnie czterodniowych obradach udało się uchylić rąbka tej tajemnicy. A dzięki połączeniu – obecnemu w każdej dotychczas organizowanej zakopiańskiej konferencji – intelektualnej formy konferencji z artystyczną praktyką, zgromadzonym prelegentom i słuchaczom dane było uczestniczyć wprost w „świecie sztuki” rozlewającym się coraz częściej poza granice instytucjonalne.
Tekst opublikowany w Wiadomościach Uniwersyteckich UMCS (nr 7/236 wrzesień 2017)
