2014 – Witkacy w kontekstach. Stanisław Ignacy Witkiewicz a kryzys metafizyki

Ogólnopolska Konferencja Naukowa

Witkacy w kontekstach. Stanisław Ignacy Witkiewicz a kryzys metafizyki

W dniach 22-25 maja 2014 roku, w Zakopanem odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa Witkacy w kontekstach. Stanisław Ignacy Witkiewicz a kryzys metafizyki. Organizatorem konferencji był Zakład Estetyki Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie. Celem konferencji było przedstawienie i przedyskutowanie problemów filozoficznych zawartych w dziełach Witkacego oraz poszukiwanie związków jego dociekań z innymi koncepcjami filozoficznymi, dziełami literackimi i malarskimi w kontekście procesu określanego mianem końca metafizyki.

Konferencja Witkacy w kontekstach zorganizowana została w 75. rocznicę śmierci autora Nienasycenia i była już drugą konferencją rocznicową podejmującą temat filozofii Witkacego, zorganizowaną pod naukowym kierownictwem dr hab. Teresy Pękali, prof. nadzw. Kierownika Zakładu Estetyki UMCS.

W konferencji uczestniczyli przedstawiciele z różnych ośrodków akademickich: Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Gdańskiego, KUL, Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, UAM w Poznaniu, UMK w Toruniu, Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego w Radomiu, Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi a także Wolnego Uniwersytetu Berlina. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej reprezentowali: prof. T. Pękala – kierownik naukowy konferencji, dr hab. C. Mordka, dr R. Czekaj, dr M. Krawczyk – sekretarz konferencji oraz doktoranci; mgr L. Kozak, mgr K. Trojnar. Przedstawicielem Zakładu Historii Filozofii Nowożytnej był dr hab. A. Ostrowski. Ponadto na konferencję została zaproszona Pani prof. dr hab. K. Wilkoszewska – prezes Polskiego Towarzystwa Estetycznego.

Tematy wygłoszonych referatów i żywe dyskusje ogniskowały się wokół zagadnień filozoficznych, estetycznych, artystycznych i literackich myśli Witkacego. Rozpiętość tematyczna i zróżnicowanie perspektyw interpretacyjnych potwierdziły trafność otwartej na różne dyscypliny formuły konferencji.

Oto pełna lista dwudziestu sześciu referatów wygłoszonych podczas konferencji Witkacy w kontekstach. Stanisław Ignacy Witkiewicz a kryzys metafizyki. Pierwszego dnia odbyły się trzy sesje tematyczne wygłoszono trzynaście referatów. Konferencję otworzyło wystąpienie Prof. Teresy Pękalli (UMCS) Nowe konteksty- stare pytania.

W części pierwszej poświęconej ontologii Witkacego referaty wygłosili: dr Maciej Dombrowski (UWr), Ontologia Ogólna S. I. Witkiewicza a tzw. kryzys metafizyki.; mgr Anna Duda-Szafranek (UMCS) Realizm monadologiczny Stanisława Ignacego Witkiewicza wobec kryzysu metafizyki.; dr Kazimierz Piotrowski (ASP w Łodzi) Metafizyka i perwersja. Problem ontogenezy w monadologii Witkacego; dr Kazimierz Łyszcz (UTH w Radomiu) Witkacy jako turysta;

Druga część została poświęcona koncepcjom teoretycznym myśli Witkacego, głos zabrali: dr Beata Garlej „Rozmowy istotne” Witkiewicza z Ingardenem; prof. Piotr Przybysz( UG) Witkacy w oczach Stefana Morawskiego: punkty kluczowe i krytyka, mgr Liliana Kozak (UMCS) Portrety Witkacego – twarze niepokoju oraz odczyt wspomnieniowy Włodzimierza Mirskiego Moja droga do fascynacji Witkacym;

W trzeciej części podjęto próbę dokonania literackiej analizy powieści i tragedii Witkacego, swoje referaty wygłosili: mgr Agnieszka Hudzik (Wolny Uniwersytet Berlina) Witkacy i Broch – eksperymenty z formą powieściową; dr Dorota Niedziałkowska (KUL) Autoportrety rosyjskie w kontekstach; mgr Paweł Polit (Muzeum Sztuki w Łodzi) Jedność osobowości i plastyczny stan umysłu. Witkiewicz i Boccioni (z Bergsonem w tle).

Drugiego dnia wygłoszono jedenaście referatów. W części czwartej poświęconej metafizycznym zagadnieniom myśli Witkacego, głos zabrali: prof. Ewa Łubieniewska (UP w Krakowie) Czy „to piekło myszką trąci?” (o Witkiewiczowskiej metafizyce zła); prof. Tadeusz Szkołut (UMCS) „Przeżyć siebie istotnie”. Metafizyka Witkacego w kontekście idei nieredukowalnej obcości świata; prof. Andrzej Ostrowski (UMCS) Konieczność Nicości Absolutnej; prof. Cezary Mordka (UMCS) Pożegnanie Witkacego? Uwagi o aktualności poglądów metafizycznych i estetycznych S.I. Witkiewicza.

Część piąta została poświęcona zagadnieniom estetycznym myśli Witkacego, swoje referaty wygłosili: prof. Artur Mordka (UR) Jedność artystyczna malarskiego dzieła sztuki a odczucie jedności istnienia; dr Olga Kłosiewicz (UW) S. I. Witkiewicza walka z mimesis: forma, deformacja, transformacja; dr Irena Górska (UAM w Poznaniu) Witkacy w „Listach do żony”. Między psychofizyką a somaestetyką; dr Ewa Szkudlarek (UAM w Poznaniu) W metafizycznych prześwitach obrazów – estetyka błękitu Witkacego.

Odniesienia myśli Witkacego do współczesnej kultury zdominowały część szóstą, swoje wystąpienia zaprezentowali: mgr Przemysław Pawlak Narodziny biocybernetyki źródłem Witkacowskiego katastrofizmu; mgr Eryk Maciejowski (UMCS) Czy żyjemy w świecie po katastrofie? Próba refleksji nad katastroficznymi prognozami Stanisława Ignacego Witkiewicza; mgr Krzysztof Trojnar (UMCS) Witkacy – prekursor memu?

Ostatniego dnia konferencji w części siódmej wygłoszono dwa referaty: dr Rafał Czekaj (UMCS) Tam gdzie Adorno spotyka Witkacego – wspólne motywy filozoficzne; dr Marcin Krawczyk (UMCS) Estetyzacja a metafizyka w perspektywie Witkacego.

Na zakończenie obrad Pani Profesor Teresa Pękala dokonała podsumowania konferencji oraz podziękowała uczestnikom za udział w naukowym spotkaniu. Duże zainteresowanie przejawiające się w liczbie wygłoszonych referatów świadczyć może o ważności i aktualności tematu. Rozpiętość tematyczna i zróżnicowanie perspektyw interpretacyjnych pokazała wielość i bogactwo kontekstów filozoficznych i estetycznych obecnych w myśli Witkacego otwierając zarazem pole do dalszych dyskusji na planowanej kolejnej konferencji poświęconej S.I. Witkiewiczowi.

Zakład Estetyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej organizując konferencję Witkacy w kontekstach. Stanisław Ignacy Witkiewicz a kryzys metafizyki jako pierwszy rozpoczął uroczystości związane z 75. rocznicą śmierci S.I. Witkiewicza.

Krzysztof Trojnar